مدیرکل منابع طبیعی استان هرمزگان با اعلام این خبر گفت: سفرههای زیرزمینی آب در دشتهای این استان حدود یک متر افت کرده و این در حالی است که میزان نزولات جوی در هرمزگان سالانه بهطور متوسط 20میلیارد متر مکعب است اما از این میزان 13میلیارد متر مکعب تبخیر و 4میلیارد متر مکعب براثر تماس گنبدهای نمکی، شور و غیرقابل استفاده میشود.
این آمارها را مهندس محسن یکتاپور در جمع خبرنگاران اعزامی به بندرعباس اعلام کرد تا نشان دهد منابع آبی استان بهرغم احداث سدهای عظیمی چون گابریک همچنان هدر میرود و سدها گزینه چندان مناسبی برای مدیریت و مهار روانابهای استان نیستند. دلیل این ادعا آن است که این مدیر محلی میگوید سدهای احداث شده در استان تنها توانسته است نزدیک به یک میلیارد لیتر از روانابها را مهار کند؛ سازههایی عظیم و هزینه بر که در مواردی اکوسیستمهای طبیعی را به خطر انداخته است و نمونه آن، سد گابریک است که گفته میشود قریب به 45میلیارد تومان برای احداث آن هزینه شده ولی با این حال، با احداث این سد، حقابه جنگلهای حرا قطع شد و حیات این زیستبومهای با ارزش به مخاطره افتاد. به گزارش خبرنگار اعزامی همشهری، مهندس ابوالقاسم حسین پور، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی هرمزگان، در این نشست، مساحت گنبدهای نمکی استان را 104هزار هکتار عنوان کرد و گفت: هرمزگان قطب نمکی ایران محسوب میشود؛ این گنبدهای نمکی سبب شده تا 4میلیارد متر مکعب آب ناشی از نزولات جوی در گذر از این منطقه شور و غیرقابل استفاده شوند، این درحالی است که با اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری میتوان بخش عمدهای از آبها را مهار کرد.
وی گفت: اجرای طرحهای آبخیزداری در استان میتواند جانی دوباره به سفرههای زیرزمینی آب استان بدهد اما متأسفانه نه در اعتبارات استانی و نه در اعتبارات ملی، ردیف اعتباری برای اجرای این طرحها در نظر گرفته نشده است. معاون آبخیزداری هرمزگان در حالی از عدمتخصیص اعتبار برای اجرای طرحهای آبخیزداری گلهمند است که اگر یک دهم هزینهای که برای سد گابریک شد به طرحهای آبخیزداری استان اختصاص مییافت نه تنها از هدر رفت 4میلیارد متر مکعب جلوگیری که با اجرای عملیات بیولوژیک، پوشش گیاهی منطقه تقویت و در مواردی مانع توسعه بیابان در استان میشد.
عوامل تهدیدکننده جنگلهای مانگرو
«مانگروها» یکی از مباحث شاخص نشست مطبوعاتی مسئولان منابع طبیعی هرمزگان بود. یکتاپور گفت: 78درصد از پوشش جنگلی خلیجفارس و دریای عمان در هرمزگان واقع شده است. جنگلهای هرمزگان مشتمل بر 2ناحیه رویشی ایرانی- تورانی و خلیجفارس - عمانی است. منطقه «گنو» مهمترین گستره جنگلهای ایرانی- تورانی (که یکی از 11ذخیرهگاه زیستکره کشور محسوب میشود) در هرمزگان واقع شده است و بیشترین سطح جنگلهای خلیجفارس - عمانی نیز در این استان قرار دارد. مدیرکل منابع طبیعی هرمزگان، مساحت کل رویشگاههای مانگروها در سراسر جهان را 5/16میلیون هکتار اعلام کرد و افزود: سطح جنگلهای مانگرو در استان هرمزگان بالغ بر20700 هکتار است.
این جنگلها که از 2گونه «حرا» و «چندن» تشکیل شدهاند مدیریت ویژهای را میطلبند. البته سازمان حفاظت محیطزیست مدعی مدیریت این رویشگاههاست اما منابع طبیعی بنا به وظیفه ذاتی خود از هیچ تلاشی برای صیانت و توسعه مانگروها دریغ نمیکند کمااینکه از چند سال پیش فعالیتهایی را در این زمینه آغاز کرده که نتیجه آن دستیابی به دانش احیای حرا در منطقه بوده است. در سال 86 بیش از 2میلیون و 170هزار اصله نهال حرا کاشته شد و سالانه یک میلیون اصله نهال با مردم محلی تولید میشود. مدیرکل منابع طبیعی هرمزگان، قطع حقابه، آلودگیهای نفتی ناشی از تردد شناورها و ساخت تأسیسات ساحلی بهخصوص ساخت اسکله در محدوده مانگروها را مهمترین عوامل تهدیدکننده این رویشگاهها دانست و گفت: اسکلهای در خور آذینی (تنها محدوده رویشگاه گونه چندل) در دست ساخت بود که با پیگیری منابع طبیعی و مساعدت مسئولان، ساخت این اسکله از کاربری تجاری به سطح صیادی برای بومیان تنزل یافت و یکی از بزرگترین عوامل تهدیدکننده مانگروها برطرف شد. سد گابریک هم باعث قطع حقابه مانگروها شده بود که با پیگیری منابع طبیعی مقرر شد مسئولان این سد حقابه مانگروها را هنگام آبگیری بهصورت سیلاب رها کنند.
تولید سالانه 36 میلیون نهال
مهندس فریبرز غیبی، مدیرکل دفترامور منابع جنگلی سازمان جنگلها و مراتع کشور هم با صحه گذاشتن بر صحبتهای یکتاپور افزود: بزرگترین عامل تهدیدکننده مانگروها ساخت اسکله در این رویشگاههاست زیرا آلودگی نفتی حیات مانگروها را به مخاطره میاندازد. به همین دلیل علاوه بر ممانعت از ساخت اسکله تجاری، با راهاندازی گشت ویژه، مانگروها تحت پایش و مراقبت دائمی قرار گرفته است. به گفته وی، با اجرایی شدن «طرح سند ملی توسعه مانگروها» که در سال87 تحقق یافت، یک ردیف اعتبار ی خاص برای جنگلهای مانگروی هرمزگان در نظر گرفته شد و در سالجاری 420 میلیون تومان اعتباری برای این رویشگاه اختصاص یافت. آنطور که مدیرکل دفتر امور منابع جنگلی سازمان جنگلها و مراتع میگوید، سازمان جنگلها در بحث توسعه فضای سبز و جنگلکاری، همسو با اصل44 بهویژه فارغالتحصیلان مرتبط را در دستور کار قرار داده است. براین اساس، 81 نهالستان در خارج از شمال و 33 نهالستان در شمال کشور احداث شد که در نهالستانهای شمال سالانه 20 میلیون و 800هزار نهال و در خارج از شمال هم حدود 15میلیون نهال در سال تولید میشود.